Złożone motywy, a co za tym idzie również potrzeby wdrożenia projektu pod nazwą Lubelskie Centrum Dokumentacji Historii Sportu poddać należy określonemu porządkowi determinowanemu wielorakimi celami, jakim ma ono służyć w chwili obecnej i w najbliższej przyszłości. Te naukowe wynikają z oceny stanu badań nad dziejami lubelskiego sportu i turystyki. Na ogół niedoceniana w Polsce subdyscyplina (daleka od autonomii „historia sportu”), szczególnie w odniesieniu do Lublina i Lubelszczyzny, czyni z miasta i regionu prawdziwą białą plamę w eksplorowanym obszarze.
Drobne w charakterze publikacje mają niemal wyłącznie wymiar przyczynkarskich prób podejmowanych na ogół przez entuzjastów sportu. Nie mogą one skutkować ani analityczną, ani syntetyczną wiedzą w zakresie tej dziedziny życia, która z perspektywy właściwej roli i znaczenia sportu w funkcjonowaniu jakiejkolwiek wspólnoty nie może być marginalizowana lub trywializowana. Na tym rodzaju wiedzy najłatwiej przecież budować określone więzy, pożądane społeczne interakcje, stymulować właściwe postawy, kreować autentyczny lokalny patriotyzm. Ponieważ badania nad dziejami sportu należą do niezwykle złożonych (sport ciągle nie jest wartością samą w sobie, pełni rolę służebną wobec polityki, systemu wychowania, jest częścią gospodarki itd., wobec czego zdefiniowanie źródeł jego poznania nastręcza wiele trudności) wysiłki w tym zakresie powinny być roztropne i przemyślane. Katalizatorem zmian może okazać się Centrum, które w oparciu o nowoczesne techniki zajmie się gromadzeniem na ogół rozproszonego materiału źródłowego. Ten zaś, jako część dokumentów życia codziennego (tzw. dżesy), ze względu na specyficzny charakter (np. ulotność i wydawałoby się jedynie efemeryczną wartość) do niedawna nie był systematycznie gromadzony w archiwach i bibliotekach. Wiele tego typu placówek nadal się nim nie zajmuje, a gros najcenniejszych źródeł znajduje się tradycyjnie w rękach prywatnych (co nie gwarantuje ani trwałości tej spuścizny, ani dostępności do niej). Celem Centrum byłoby zatem nie tylko porządkowanie, ale również digitalizowanie najciekawszych materiałów źródłowych (niekiedy dużo bardziej wartościowych i ciekawszych niż spuścizna klubów i instytucji sportowych) i udostępnianie ich w formie atrakcyjnej strony WWW wszystkim zainteresowanym, zwłaszcza młodym badaczom, regionalistom, dziennikarzom, amatorom historii sportu. Nie ulega wątpliwości, że łatwość dostępu do generalnie nieznanych dokumentów, fotografii, plakatów itp. wywoła znaczący progres w stanie wiedzy o mieście i regionie od XIX wieku poczynając na aktualiach kończąc. Na bazie najbardziej reprezentatywnych i spektakularnych dokumentów gromadzonych w Centrum relatywnie łatwo i niemal „bezkosztowo” stworzyć należy Wirtualne Muzeum Historii Lubelskiego Sportu i Turystyki (prezentujące w tej nowoczesnej formie także inne, materialne przejawy i dowody funkcjonowania sportu, które fizycznie mogą nadal pozostawać w rękach swych właścicieli). Trudno w tej inicjatywnie nie doceniać nie tylko ważkich walorów promocyjnych, ale też korzyści edukacyjnych i wychowawczych. Być może przywoływanie wspaniałych sylwetek bezinteresownych „dawnych mistrzów”, choćby tylko w minimalnym stopniu, wpłynie na kondycję współczesnego sportu, profesjonalnego i ponad miarę poddanego komercji… Realizacja wspomnianej inicjatywy wymaga sprawnego współdziałania różnych środowisk związanych ze sportem, samorządu, organizacji pozarządowych (np. Stowarzyszenia Sportowy Lublin) i instytucji naukowych. Ich koordynowanie i inspirowanie będzie stanowić istotną sferę funkcjonowania Centrum.
Dyrektor Instytutu Historii UMCS
Dariusz Słapek