Szanowni entuzjaści dziejów lubelskiego sportu!
Krótkim artykułem na temat lubelskiej mistrzyni biegów przełajowych rozpoczynamy cykl esejów dotyczących historii lubelskiego sportu w okresie poprzedzającym wybuch II wojny światowej. Każdy z tekstów w serii „Sportowe mini historie” będzie dotyczył nieco innych zagadnień, które na zasadzie historycznych puzzli pokazywać mogą sprawy ważne dla lubelskiego (miasta i województwa). Te sportowe case studies stanowić będą namiastkę (może „wstęp do…”) poważnej całościowej historii problemu. Do tej pory nie istnieje taka holistyczna monografia, z pomocą której łatwo i szybko przekonywać można do wielkości (lub miałkiej kondycji) lubelskiego sportu. Apelujemy do wszystkich chętnych o włączenie się do tej inicjatywy. Czekamy na krótkie eseje oparte na materiałach prasowych lub kwerendzie w w archiwach (także rodzinnych). Materiały można przesyłać na adres: slapekdariusz@gmail.com
MISTRZYNI POLSKI
BYSTRZYCKA Janina, „TG Sokół” Kozłówka. Fot. Za Raz Dwa Trzy! nr 3 5.05.1931 r. s. 3.
W Mistrzostwach Polski w biegu na przełaj kobiet (na dystansie 1300 m), które odbyły się 26. IV. 1931 r. w Lublinie zwyciężyła Janina Bystrzycka. Reprezentowała ona „Towarzystwo Gimnastyczne Sokół” Kozłówka (o tym generalnie mało znanym fenomenie sportowym, podlubelskim napiszemy osobno!). Pani Janina wyprzedziła na mecie Rozalię Grzesik („Stadion” Królewska Huta) oraz Halinę Jarnuszkiewicz z „Unii” Lublin. Był to wielki sukces lubelskiego sportu! Nie zmieni tego fakt, że w zawodach wzięło udział zaledwie 7 lekkoatletek. Trzeba bowiem pamiętać, że sport kobiet w tym okresie znajdował się na zupełnie innym niż w chwili obecnej etapie rozwoju. Poszukiwał dopiero swojego miejsca z dość mocno zmaskulinizowanym społeczeństwie. Warto pamiętać, że „kobiecy szlak sportowy” przecierały wtedy nie tylko zawodniczki AZS, ale także atletki z Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. Pierwsze gniazdo towarzystwa zostało założone w lutym 1867 roku we Lwowie, ich scalenie w jednolitą organizację Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” odbyło się na zjeździe 13 kwietnia 1919 roku w Warszawie .
Warto zwrócić uwagę na kilka szczegółów widocznych na tej fotografii. Zainteresowanie budzić mogą na przykład sportowe stroje zawodniczek (dalekie od pewnego standardu), czy ich odmienne pozycje startowe. Na pierwszy rzut oka widać jednak, jak spory tłum widzów zgromadziły lubelskie zawody. Są wśród nich niewątpliwie działacze sportowi, sędziowie (starter stojący w nieco dziwnej pozycji za zawodniczkami), urzędnicy, reprezentanci wojska, ale też zwykli gapie (co ciekawe, są w tym gronie kobiety!). Tłum obserwatorów sprawił, że kobiety na linii startu są nieco ściśnięte, nie czują się do końca swobodnie. Liczba kibiców wynikała zapewne z fakt, że Lublin epoki międzywojnia rzadko gościł zawody rangi mistrzowskiej (tym bardzi zawody z udziałem kobiet!).
Swoją drogą Janina Bystrzycka należała do grona relatywnie dobrych długo i średnio dystansowców. Fachowa literatura (patrz: Henryk Kurzyński, Leszek Luftman, Janusz Rozum, Maciej Rychwalski, Andrzej Socha: Historia finałów lekkoatletycznych mistrzostw Polski 1922-2011. Konkurencje kobiece. Bydgoszcz: Komisja Statystyczna PZLA, 2011) podaje rekord życiowy Janiny Bystrzyckiej na 800 m. Wynosił on 2:49.2 i został ustanowiony 07.06.1931 roku w Lublinie. O Pani Janinie nie wiemy ponad przekazane informacje dużo więcej. Konieczna jest dalsza kwerenda źródłowa, o której efektach niechybnie poinformujemy.
Wiktor Palusiński