Muzeum Sportu Wiejskiego LZS w Łebczu. A może i u nas…?

31 lipca 2022 r. w Łebczu w Gminie Puck uroczyście otwarto Muzeum Sportu Wiejskiego. Choć Łebcz (w pobliżu Władysławowa) położony jest w województwie pomorskim, a miejscowy Ludowy Zespół Sportowy „Wicher Łebcz” nie jest szeroko znany na ogólnopolskiej arenie zmagań sportowych, to inicjatywa ta wydaje się ważna także dla Naszego regionu.

To niezwykle oryginalne i potrzebne przedsięwzięcie powstało dzięki ogromnemu uporowi i determinacji ledwie dwu osób, Piotra Klechy i Jana Trofimowicza, a wobec przychylności miejscowych władz samorządowych (siedziba muzeum znajduje się w budynku starej szkoły w Łabaczu) i sportowych (Pomorskiego Zrzeszenia LZS) realizacja pomysłu nie pociągnęła za sobą ogromnych kosztów. Idea warta jest naśladownictwa z innych jeszcze powodów, rzec można merytorycznych. U jego genezy legła przygotowana w 2021 r. wystawa z okazji 75-lecia działania LZS na Pomorzu (w 1946 r. zarząd Samopomocy Chłopskiej podjął decyzję o konieczności upowszechniania wychowania fizycznego wśród ludności wiejskiej). Ta właśnie ogromna siła tradycji i osiągnięć wiejskiego stowarzyszenia sportowego nie jest czymś wyjątkowym i nie dotyczy wyłącznie Pomorza. Uciekając od porównań i rankingów rzec można, że w tym względzie Lubelskie ma swoje znaczące dokonania, o których warto pamiętać i pielęgnować je na wiele sposobów.

Jednym z nich może być skorzystanie z wzorca wypracowanego przez koordynatora działań podjętych w łebeczku, kustosza Muzeum Sportu Wiejskiego LZS i Wiceprezesa Pomorskiego Zrzeszenia LZS w jednej osobie, J. Trofimowicza.Oto sołectwo Łebcz, postrzegane dotąd jako turystyczne zaplecze Władysławowa, zaczęło pisać własną historię, bo w funkcjonowaniu jedynego w Polsce muzeumLudowych Zespołów Sportowych (zresztą muzea sportu w Polsce liczyć można ledwie na palcach ledwie dwu rąk…), odnalazło swoją tożsamość. Pochodzenie wielu eksponatów – medale, dyplomy, stroje, sprzęt sportowy, kroniki, sztandary, etc.- spoza Pomorza, daje szanse na wykreowanie placówki nawet do roli centralnego repozytorium „historycznych materiałów” związanych z dziejami sportu wiejskiego w całej Polsce.

Istotny wydaje się również ten „środowiskowy” charakter muzeum. Poza narracją o polskim sporcie w ogóle, muzeum opowiada bowiem o historii wsi polskiej, znaczących dla niej przemianach cywilizacyjnych dokonujących się od końca II wojny światowej. Wykorzystanie zatem historii sportu w pokazywaniu polskiego dziedzictwa kulturowego oceniać należy jako przedsięwzięcie niezwykle roztropne. Sport na wsi edukował, poszerzał horyzonty, pchał ku nowoczesności, socjalizował i integrował bodaj silniej niż w wielkich miastach, w których traktowano go raczej jako fenomen niemal oczywisty i normalny. Powagi tego procesu i sygnalizowanych niezwykle ważnych zjawisk społecznych jest w pełni świadomy wspomniany już J. Trofimowicz*. Doskonale rozumie on potencjał sportu, bo jego wizja funkcjonowania placówki pokazuje, że muzeum musi być otwarte na zewnątrz i „zajmować” w najlepszy z możliwych sposobów zwłaszcza młodsze pokolenia…

Niechże te skondensowane w kilku akapitach informacje natury „organizacyjno-technicznej” i te o charakterze „historyczno-ideowym” okażą się inspirujące dla pasjonatów dziejów sportu wiejskiego na terenie Lubelszczyzny. Jeśli nawet nie uda się stworzyć jakiejś regionalnej izby pamięci/tradycji, to warto zadbać, aby często „niechciane klubowe starocie” trafiły we właściwe ręce. Niechby choćby i w Łebczu pojawiły się tropy aktywności lubelskich LZS-ów.