Lublin w Przeglądzie Sportowym w latach 1921

„Przegląd Sportowy” jest czasopismem, którego wszystkim sympatykom sportu nie trzeba specjalnie rekomendować. Wiadomości zawarte w najstarszym polskim dzienniku sportowym mają niebanalną wartość – stąd także dogłębna analiza wydarzeń sportowych doby dwudziestolecia międzywojennego (jak i okresów późniejszych) nie ma racji bytu z pominięciem tego wydawnictwa.

Cennych informacji na temat lubelskiego sportu w okresie od 1921 do 1939 roku dostarczą nam zarówno czasopisma lokalne (wymienić należałoby choćby „Głos Lubelski”, „Ziemię Lubelską”, „Express Lubelski” / „Express Lubelski i Wołyński”, „ABC”, „Gazetę Lubelską” czy ukazujący się przez krótki czas „Lubelski Tygodnik Sportowy”), jak również dziewiętnaście roczników charakteryzowanego periodyku. Archiwalne numery „PS” zostały zdigitalizowane i udostępnione – w lwiej części – przez Bibliotekę Uniwersytecką w Warszawie (jej pracownicy wykonali bezsprzecznie wspaniałą pracę, lecz zawartym na stronie skanom nie sposób niestety nie zarzucić fatalnej wręcz jakości), a także Jagiellońską Bibliotekę Cyfrową oraz Wielkopolską Bibliotekę Cyfrową. Spośród niemal 1550 (!) numerów w poszukiwaniach pominięte zostały jedynie niedostępne egzemplarze: 19., 25. i 26. z 1926 (R. 6), 2. z 1929 (R. 9) i 77. Z 1938 roku (R. 18).

Życie sportowe na terenie szeroko pojętej Lubelszczyzny (w tym ujęciu problem definicji tego określenia rozwiązałem biorąc pod uwagę teren utworzonego 14 sierpnia 1919 r. województwa z okresu II Rzeczypospolitej) rozwijało się – w porównaniu do takich ośrodków jak Kraków, Warszawa, Poznań czy Lwów – dość powoli, ale nie bez sukcesów. Staranną budowę struktur lubelskiego sportu przerwał na kilka lat największy konflikt zbrojny w dziejach ludzkości, rozpoczęty niemiecką i radziecką inwazją na tereny Polski.

Ta szalenie interesująca tematyka nie mogła umknąć uwadze redaktorów „Przeglądu Sportowego”. Jego wydawcy mieli tendencję do marginalizowania wydarzeń z lubelskich aren (niekiedy, obiektywnie patrząc, całkiem uzasadnioną) i publikowano zdawkowe relacje sprawozdawców i korespondentów „z prowincji”. O wydarzeniach jednak pisano przeważnie obiektywnie, rzeczowo i klarownie.

Najwięcej uwagi w omawianych dziewiętnastu rocznikach niniejszego czasopisma poświęcono piłce nożnej (dyscyplina ta „zwyciężyła” z gigantyczną wręcz przewagą). Wiele cennych informacji zawarto także na temat królowej sportu, lekkoatletyki (ze szczególnym naciskiem na biegi – zwłaszcza przełajowe), boksu oraz kolarstwa szosowego i torowego. Na dalszych lokatach „plasują się” takie dyscypliny jak: koszykówka, piłka siatkowa, sporty strzeleckie i łucznictwo, rajdy samochodowe (automobilizm), szermierka, sporty lotnicze oraz piłka ręczna (hazena). Stosunkowo niewiele dowiemy się o lubelskim pięcioboju nowoczesnym, hokeju na lodzie, narciarstwie, jeździectwie (hippice), pływaniu, a wreszcie wioślarstwie i kajakarstwie.

Jeśli chodzi o ośrodki miejskie, to przeciwników zdystansowały Lublin i Siedlce. Sporo przeczytamy także o Chełmie i Zamościu, a nieco mniej o Dęblinie, Puławach, Hrubieszowie, Krasnymstawie, Lubartowie, Rykach, Białej Podlasce, Łukowie, Włodawie oraz innych, pomniejszych miejscowościach.

Wśród zespołów sportowych dominują zespoły z głównej metropolii województwa – Lublin reprezentowany był przez WKS, Lubliniankę, WKS Unię, AZS, Strzelca, Sokoła, KPW, LWS, Hapoela, Bar Kochbę oraz Plage Laśkiewicza. „Przegląd Sportowy” omawia ponadto losy drużyn siedleckich: 22 Pułku Piechoty (później przemianowanego na WKS Strzelca 22), 9 Pułku Artylerii Ciężkiej oraz takich ekip jak choćby: TUR i Orlęta oraz Lot Dęblin, WKS 7 Pułk Piechoty Legionów Chełm, Garnizon, WKS, Strzelec i Hetman Zamość, Strzelec i Orlęta Łuków czy Lewart Lubartów. Na kartach czasopisma odnajdziemy oprócz tego m.in. komunikaty urzędowe (zwłaszcza w pierwszych rocznikach, gdy „PS” był organem prasowym PZPN-u, LOZPN-u, PZLA i PZLT), informacje o zawodach ogólnopolskich organizowanych w Lublinie i innych miejscowościach województwa (jak etapy Biegu dookoła Polski, mistrzostwa Polski w biegach na przełaj i sportach drużynowych), a także wieści o rywalizacji wojskowych, zawodach międzyszkolnych i harcerskich.

W imieniu Lubelskiego Centrum Dokumentacji Historii Sportu zapraszam zatem do uważnej lektury. Żmudna i mozolna praca, której finalnym efektem jest stworzenie kompletnej bazy bezpośrednich wzmianek „Przeglądu Sportowego” o lubelskim sporcie w latach 1921–1939, ma w założeniu stanowić kolejny – mam nadzieję – wartościowy asumpt do skrupulatnych badań nad bogatymi tradycjami sportowej rywalizacji na Lubelszczyźnie; sukcesami i porażkami lubelskich zawodników oraz perypetiami, wzlotami i upadkami tamtejszych drużyn, rywalizacją z innymi, niekiedy silniejszymi ogniskami sportowymi. Materiały te uporządkowane zostały w kolejności chronologicznej, a każdy plik zapisany jest w wygodnym formacie .PNG.

*Autorem pracy jest Norbert Borzęcki – Student ostatniego roku studiów magisterskich na kierunku Historia (UMCS) – wielki sympatyk sportu (z naciskiem na piłkę nożną i tenis ziemny, a także siatkówkę i skoki narciarskie), pasjonat dziejów Polski i Europy w XIX stuleciu oraz dwudziestoleciu międzywojennym, rozmiłowany w literaturze polskiej i rosyjskiej.

Rocznik 1.