Redakcja LCDHS

Były takie wystawy… „Śladem nart” – wystawa z roku 1988

6 kwietnia 2014

IMG_6547
Rysunek naskalny z Załawrug przedstawiający narciarzy. Fot. za A. Pepłowski „Śladem nart” (Lublin 1988)

Rysunki naskalne datowane na IV-II tysiąclecie przed Chrystusem potwierdzają, że już w okresie neolitu ludzie ułatwiali sobie poruszanie się po śniegu za pomocą nart. Prawdopodobnie narty wykształciły się z obręczy z uchwytami na nogi służących do stąpania po śniegu, które dziś nazywane są trugerami, rakietami lub karplami. Trudno wskazać jednoznacznie terytorium, na którym po raz pierwszy zaczęto używać nart. Prawdopodobnie wynalazek ten niezależnie pojawił się w Azji i północnej Europie. Najstarsze zachowane narty są znaleziskami archeologicznymi ze Szwecji. Ich wiek określa się na ok. 400o tys. lat. Już prehistoryczne narty miały od spodu przytwierdzone kawałki skóry foki lub renifera, ułatwiające ślizg i podchodzenie. Były mocowane do stóp rzemieniami. Do XVIII w. używano tylko jednego kija narciarskiego.

 

IMG_6549
Drzeworyt przedstawiający narciarzy ilustrujący dzieło A. Gwagnina „Sarmatiae Europae descriptio” wydane w Krakowie w 1578 r.

W Polsce najstarsze wzmianki źródłowe o nartach pochodzą z drugiej połowy wieku XVI. W dawnej Rzeczypospolitej znano również narty błotne i karple.

Narciarstwo, nie jako życiowa konieczność, ale jako forma wypoczynku i sport zaczęło się rozwijać w wieku XIX. Pierwsze kluby narciarskie powstały w Norwegii. Natomiast pierwsze zawody narciarskie odbyły się w roku 1843 w Szwecji, konkurs skoków narciarskich rozegrano w roku 1868. Zaczęto też publikować podręczniki narciarskie i relacje z wypraw odbytych na nartach.  Rozwijano stronę techniczną tego sportu (narciarstwo alpejskie).

W Polsce pierwsi propagatorzy narciarstwa działali w końcu wieku XIX. W roku 1907 powstało Karpackie Towarzystwo Narciarzy we Lwowie, a wkrótce potem Zakopiański Oddział Narciarzy. Organizowano przejścia pasm górskich na nartach. Pierwsze w Polsce zawody sportowe zorganizowano w sezonie 1907/1908 w Sławsku. W roku 1919 powstał Polski Związek Narciarski.

W roku 1924 narciarstwo biegowe i skoki narciarskie weszły do programu pierwszych zimowych Igrzysk Olimpijskich w Chamonix. W roku 1936 konkurencja olimpijską stało się też narciarstwo zjazdowe.

W roku 1988 Muzeum Kultury Fizycznej i Sportu w Lublinie zorganizowało wystawę czasową „Śladem nart”. Była ona prezentowana od stycznia do marca. Autorem scenariusza wystawy i towarzyszącego jej informatora o dziejach nart i narciarstwa był Andrzej Pepłowski. Na wystawie zaprezentowano obiekty ze zbiorów własnych oraz Muzeum Sportu i Turystyki w Warszawie, Przedsiębiorstwa Zagranicznego „Polintersport” w Poznaniu, studiów wychowania fizycznego Politechniki Rzeszowskiej i Akademii Medycznej w Lublinie oraz osób prywatnych m. in.: Andrzeja Bartkiewicza, Janusza Drozda, Józefa Kusiby i Kazimierza Nowakowskiego. Zdjęcia z otwarcia tej wystawy prezentujemy w galerii.

Zobacz także: